ΗΛΙΑΣ ΚΟΤΡΟΤΣΟΣ :Εδώ και δεκαετίες, περιβαλλοντικές ομάδες, οικολόγοι, επιστήμονες και ψαράδες προειδοποιούν για τους κινδύνους της υπεραλίευσης από τις μηχανότρατες και την αλιεία βιομηχανικής κλίμακας.

 

Εδώ και δεκαετίες, περιβαλλοντικές ομάδες, οικολόγοι, επιστήμονες και ψαράδες προειδοποιούν για τους κινδύνους της υπεραλίευσης από τις μηχανότρατες και την αλιεία βιομηχανικής κλίμακας.

Οι συνέπειες είναι ορατές, οι ωκεανοί αδειάζουν από ζωή, και γεμίζουν με σκουπίδια, μικροπλαστικά και αόρατες επικίνδυνες χημικές ουσίες, που τις συναντάμε στη θάλασσα, στις ακτές, ακόμα και στο πιάτο μας…

Μπροστά σε αυτήν την πραγματικότητα, οι ιχθυοκαλλιέργειες παρουσιάζονται από πολυεθνικές, πράσινους αναπτυξιολόγους και τους πολιτικούς υπηρέτες τους ως η εναλλακτική, βιώσιμη, πράσινη λύση που θα απαλλάξει από την πίεση τους ελεύθερους θαλάσσιους πληθυσμούς και θα προσφέρει φτηνή και ασφαλή τροφή ….

Η ιχθυοκαλλιέργεια αποτελεί την ταχύτερα αναπτυσσόμενη βιομηχανία “τροφίμων” στον κόσμο, έχει εντατικοποιήσει την εκμετάλλευση των ψαριών (λαβράκια, τσιπούρες, φαγκριά, κέφαλοι, πέστροφες, γλώσσες, σολομοί) και έχει οδηγήσει ουσιαστικά στην ιδιωτικοποίηση μεγάλου μέρους των παράκτιων ζωνών .

Αντίθετα λοιπόν με την εικόνα που προβάλλει το μάρκετινγκ των εταιρειών, οι ιχθυοκαλλιέργειες όχι μόνο δεν είναι η “πράσινη” και “βιώσιμη” λύση, αλλά αποτελούν μια βαριά βιομηχανία, αντίστοιχη αυτής της βιομηχανίας κρέατος..

Στο βυθό, κάτω από τα τεράστια κλουβιά, συσσωρεύονται λόφοι από υπολείμματα τροφών και περιττώματα, που μειώνουν το οξυγόνο στο νερό, απειλώντας τα έγκλειστα ψάρια και τους άλλους οργανισμούς που μοιράζονται το ίδιο οικοσύστημα.

Τα ψάρια που καταφέρνουν να δραπετεύσουν αποτελούν με τη σειρά τους σημαντική απειλή για τους ελεύθερους πληθυσμούς, τους μεταδίδουν ιούς και παράσιτα, ή διασταυρώνονται μαζί τους, αλλοιώνοντας τη γενετική τους ταυτότητα.

Οι συνέπειες στο θαλάσσιο περιβάλλον, όπου ο ένας οργανισμός εξαρτάται από τον άλλον, είναι πολύπλοκες και ταξιδεύουν πάρα πολλά χιλιόμετρα.

Όπως σε οποιαδήποτε βιομηχανία μαζικής εκτροφής ζώων, για να αυξηθεί η παραγωγή, τα ψάρια συνωστίζονται σε κλουβιά προκαλώντας την αναπόφευκτη μετάδοση θανατηφόρων ασθενειών και παρασίτων.

Όχι μόνο για λόγους ευζωίας, αλλά κυρίως για να μειωθεί η “φύρα”, χρησιμοποιούνται τόνοι από αντιβιοτικά, αντιπαρασιτικά φάρμακα, και τοξικά χρώματα για τα δίχτυα.

Αυτές οι επικίνδυνες ουσίες συνεχίζουν το ταξίδι τους στα νερά και στη γη, ή προστίθενται στο σώμα των ψαριών μαζί με άλλες που έχουν συλλέξει μέσω της τροφής τους (διοξίνες, PCB, βαρέα μέταλλα), φτάνοντας στα ράφια των ιχθυαγορών.

Οι συνθήκες δουλειάς στις ιχθυοκαλλιέργειες είναι εξαιρετικά δύσκολες και με μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας, καθώς οι περισσότερες εργασίες γίνονται πάνω σε πλωτές εγκαταστάσεις, με τους εργαζόμενους εκτεθειμένους στις καιρικές συνθήκες κάθε εποχής.

Την ίδια στιγμή, εργαζόμενοι εκτελούν βαριές εργασίες, όπως η μετακίνηση ζωοτροφών και κιβωτίων με ψάρια βάρους πολλών κιλών, ενώ παράλληλα είναι εκτεθειμένοι σε διάφορες χημικές ουσίες.

Αρκετές είναι οι περιπτώσεις εργατικών «ατυχημάτων», με σοβαρούς τραυματισμός αλλά και θανάτους εργαζομένων.

Οι δαντελωτές ακτές, με τους ζεστούς κολπίσκους και τα καθαρά νερά διαμορφώνουν ένα πρόσφορο πεδίο ανάπτυξης μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας που εκτείνονται σε ολόκληρη σχεδόν τη χώρα, με τη μεγαλύτερη παρουσία να καταγράφεται σε Στερεά και Δυτική Ελλάδα.

Στις δύο αυτές Περιφέρειες καταγράφεται το 50% σχεδόν των εργαζομένων στον κλάδο.

Οι περιβαλλοντικές και οι υγειονομικές συνέπειες, και κυρίως το συμφέρον της ανταγωνιστικής τουριστικής βιομηχανίας έχουν προκαλέσει τις αντιδράσεις κατοίκων στην εγκατάσταση μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας

Όπως σε πολλούς αγώνες που αφορούν περιβάλλον, τοπική αυτοδιοίκηση και περιβαλλοντικές ομάδες, επηρεάζοντας και τη γνώμη των κατοίκων, ελπίζουν σε «λύσεις ορθής πρακτικής» και βιώσιμης λειτουργίας, με μικρότερες και πιο ασφαλείς μονάδες , να γίνεται η παραγωγή σε οργανωμένες περιοχές και να συνδυάζεται και με άλλους τομείς της οικονομίας μας, διασφαλίζοντας το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας, που είναι το περιβάλλον.

Οι μικρές και οι μεσαίες εταιρείες ιχθυοκαλλιέργειας στην Ελλάδα θα μπορούσαν και θα έπρεπε να είναι βιώσιμες περιβαλλοντικά και οικονομικά, δεδομένου του σχετικά μικρού περιβαλλοντικού αποτυπώματος που μπορούν να έχουν όταν τηρούν τις σχετικές προδιαγραφές, παράγοντας ποιοτικά προϊόντα με καλή τιμή πώλησης.

Όμως οι συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού που προωθούνται ακυρώνουν κάθε έννοια βιωσιμότητας..

Οι υπερεντατικές πρακτικές ιχθυοκαλλιέργειας , οι κρατικές αρχές που εθελοτυφλούν, ο ανεπαρκής μηχανισμός ελέγχου και εφαρμογής, οι μη-διακριτοί ρόλοι ανάμεσα στους αρμόδιους φορείς και τα επιχειρηματικά συμφέροντα , ο προβληματικός τρόπος υπολογισμού της “φέρουσας ικανότητας” των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας (δηλ. πόσα ψάρια μπορούν να εκτραφούν στην κάθε περιοχή, σύμφωνα με το βάθος, τα ρεύματα κλπ) ενθαρρύνει τη μη-βιώσιμη ιχθυοκαλλιέργεια, και έχουν ήδη προκαλέσει δραματική υποβάθμιση στα οικοσυστήματα της περιοχής

Εν τέλει οι κερδοφόρες ιχθυοκαλλιέργειες, δεν συμβαδίζουν με το “μικρό” , με ημίμετρα ηπιότερης εκμετάλλευσης και δεν μπορούν να μην είναι βλαβερές..

ΗΛΙΑΣ ΚΟΤΡΟΤΣΟΣ